Atlas của Trái tim – Tác giả: Brené Brown

Nếu chúng ta muốn tìm đường trở lại với chính mình và với nhau chúng ta cần ngôn ngữ và sự tin tưởng có cơ sở để vừa kể câu chuyện của mình vừa người là người quản lý những câu chuyện mà chúng ta nghe được. Đặt tên cho một trải nghiệm không mang lại cho trải nghiệm nhiều sức mạnh hơn, nó mang lại cho chúng ta sức mạnh của sự hiểu biết và ý nghĩa.

Tên sách: Atlas của trái tim – Bản đồ kết nối và ngôn ngữ cảm xúc.

Cuốn sách mô tả và giải thích về 87 cảm xúc cùng với các tình huống mà bạn có thể gặp phải. Tác giả hi vọng rằng khi bạn hiểu biết sâu sắc hơn về cảm xúc của bản thân bạn sẽ có thể nói về chúng một cách cởi mở và chính xác hơn, từ đó hình thành mối liên hệ sâu sắc hơn với những người xung quanh bạn.

Trong những nội dung sau đây, chúng ta tìm hiểu sâu hơn về một số cảm xúc phổ biến nhất và mạnh mẽ nhất mà mọi người trải qua và sắp xếp chúng dựa trên những cảm giác đó liên quan đến bản thân với người khác so với các sự kiện bên ngoài.

Phần 1/6. Một số thuật ngữ quan trọng

Brown sử dụng một số thuật ngữ quan trọng mà bạn có thể không quen thuộc hoặc bạn có thể không biết theo nghĩa giống như tác giả sử dụng chúng. Do đó, chúng ta sẽ bắt đầu bằng cách xác định các thuật ngữ đó. Tác giả thường nhắc đến hai từ đó là từ “đặc điểm” và “từ trạng thái”.

“Đặc điểm” là một khía cạnh trong tính cách của bạn hoặc một khuôn mẫu suy nghĩ đặc trưng. Nói cách khác, chúng là một phần thường xuyên của cách bạn suy nghĩ hoặc hành động. Ví dụ, sự tự tin là một đặc điểm mà nhiều người phấn đấu trong bất kể hoàn cảnh nào. Một số người dường như luôn chắc chắn về bản thân và kiểm soát được. “Trạng thái” là một tình trạng tạm thời do một sự kiện hoặc tình huống cụ thể mang lại. Ví dụ: nóng giận không phải là một phần vĩnh viễn trong tính cách của bạn, mà đúng hơn có điều gì đó xảy ra khiến bạn tức giận. Atlas của trái tim chủ yếu liên quan đến các trạng thái.

Khi Brown nói về sự kết nối, tác giả đặc biệt muốn nói đến mối liên kết tình cảm giữa hai người. Mối liên kết như vậy cho phép cả hai người thể hiện sự chân thật của bản thân và sự dễ tổn thương với nhau. Đồng thời thu hút sức mạnh tình cảm và sự hỗ trợ lẫn nhau. Cuối Cùng tác giả tìm thấy giá trị trong ý tưởng về kẻ thù gần về hai điều kiện tưởng chừng giống nhau nhưng thực ra lại đối lập nhau. Thuật ngữ này xuất phát từ Phật giáo và ban đầu mô tả một cái gì đó có vẻ là một đặc điểm tâm linh hữu ích, nhưng trên thực tế lại cản trở sự phát triển tâm linh của một người. Ví dụ việc thể hiện sự sùng đạo hoành tráng có thể khiến bạn trong sùng đạo và được khai sáng nhưng bạn thực sự chỉ làm điều đó để thu hút sự chú ý và chấp thuận của người khác.

Brown thường mở rộng ý tưởng về những kẻ thù gần kề hoặc khuôn mẫu suy nghĩ. Ví dụ, tính chiếm hữu ghen tuông có thể giống như tình yêu nhưng nó gây hại cho các mối quan hệ thay vì giúp xây dựng chúng. Về bản chất khó có thể nhận ra kẻ thù gần kề vì chúng rất giống với những đặc điểm và trạng thái tâm hồn tích cực. Để ý và từ chối chúng đòi hỏi sự tự giác và cảnh giác và rất hữu ích Nếu bạn biết mình phải tìm kiếm điều gì.

Sau đây là một số kẻ thù gần gũi phổ biến nhất mà bạn có thể tìm thấy trong mình. Kẻ thù gần kề của hy vọng là sự lạc quan mù quáng. Trong khi hi vọng là niềm tin rằng mọi thứ có thể trở nên tốt đẹp hơn, thì sự lạc quan mù quáng khiến bạn nghĩ rằng mọi thứ sẽ ổn mà không cần nỗ lực từ chính bạn. Vì vậy, bạn tự mắc bẫy mình và lặp đi lặp lại những sai lầm tương tự.

Kẻ thù không đội trời chung của lòng tốt là lòng vị tha. Nhiều người trong chúng ta được dạy rằng vị tha là một điều tốt, nhưng việc không thiết lập ranh giới và quan tâm đến nhu cầu của bản thân sẽ nhanh chóng khiến bạn kiệt sức, như có câu: “Bạn không thể rót từ một chiếc cốc rỗng”. Bạn không thể giúp ai nếu bạn đã dùng hết sức lực của mình.

Kẻ thù gần nhất của tự cung tự cấp là siêu độc lập. Bạn có thể tự chăm sóc bản thân là điều tốt nhưng khi độc lập chuyển thành nỗi sợ gần gũi với người khác hoặc sợ nhận sự giúp đỡ khiến bạn có thể thấy mình bị cô lập và choáng ngợp.

Kẻ thù không đội trời chung của kỷ luật là sự hà khắc. Nếu bạn có một lịch trình nghiêm ngặt mà bạn không bao giờ cho phép mình đi chệch hướng hoặc nếu bạn có những cách làm việc cụ thể và không thể chịu đựng những thay đổi, với thói quen đó bạn đang mắc phải chứng hà khắc.

Phần 2/6. Những cảm xúc tiêu cực

Loại cảm xúc đầu tiên mà chúng ta sẽ kiểm tra là những cảm giác liên quan đến bản thân. Brown giải thích rằng nhiều trạng thái tinh thần của chúng ta hoàn toàn là nội tại. Chúng cung cấp phản hồi về trạng thái hiện tại của cuộc sống và tình huống cá nhân của chúng ta. Những cảm giác tập trung vào bản thân thường gặp là nỗi buồn bã và thất vọng còn ở đầu bên kia lại là niềm hạnh phúc và tự hào.

Khi chúng ta mất mát: Nỗi buồn sẽ ập tới.

Để bắt đầu, nỗi buồn là một cảm giác đau đớn mà chúng ta trải qua để đáp lại sự mất mát. Buồn bã là 1 cảm xúc cơ bản của con người. Trên thực tế, Brown nói rằng đó là một trong số ít trạng thái mà mọi người thường xuyên báo cáo và có thể xác định được.

Mặc dù nỗi buồn được thúc đẩy bởi sự mất mát (ví dụ về một người thân yêu, một món đồ yêu quý hoặc thậm chí là một ý tưởng an ủi), nó cũng ngụ ý chấp nhận sự mất mát đó. Điều đó làm cho nỗi buồn khác với sự đau buồn. Đau buồn là sự kết hợp cảm giác đau đớn khi mất mát với mong muốn lấy lại những gì chúng ta đã mất ngay cả khi điều đó không thể. Buồn bã và đau buồn không phải là trầm cảm.

Ngược lại trầm cảm lại khác. Một cơn trầm cảm có thể khiến ai đó không thể rời khỏi giường và không ăn uống hoặc tắm rửa gì cả. Một người trầm cảm có thể không quan tâm đến các sở thích và hoạt động thường ngày của họ. Trong một số trường hợp, người đó có thể có ý định tự tử liên tục hoặc lặp đi lặp lại. Mặc dù buồn bã và đau buồn là trạng thái tạm thời nhưng trầm cảm lâm sàng có thể ảnh hưởng đến bạn trong một thời gian dài có thể là cả cuộc đời nếu không được điều trị thích hợp. Một người nào đó bị trầm cảm có thể không thể ngủ hoặc có thể ngủ quá nhiều dù bằng cách nào, người đó có thể hành động và cảm thấy mệt mỏi liên tục, điều này bao gồm thiếu tập trung hay cáu khỉnh và đãng trí.

Còn cảm giác vô vọng thì sao?

Vô vọng có liên quan mật thiết đến nỗi buồn. Vô vọng là phản ứng của việc mất kiểm soát (hoặc mất kiểm soát về mặt nhận thức) – có cảm giác rằng chúng ta không thể thay đổi mọi thứ theo hướng tốt hơn.

Brown nói rằng sự vô vọng có ba nguyên nhân gốc rễ:

1. Biết chúng ta muốn gì.

2. Biết chúng ta muốn gì nhưng không biết làm thế nào để đạt được nó.

3. Biết mình muốn gì và làm thế nào để đạt được nó nhưng vẫn không tin rằng mình có thể.

Tác giả nói thêm rằng, sự kết hợp của vô vọng và nỗi buồn được gọi là tuyệt vọng. Tuyệt vọng có nghĩa là chúng ta đang đau khổ và chúng ta không nghĩ rằng mình có thể làm gì để giải quyết vấn đề đó.

Cảm xúc tiếp theo đó là xấu hổ

Khi chúng ta cảm thấy không đủ, chúng ta xấu hổ.Giống như buồn bã, xấu hổ là một trạng thái tập trung vào bản thân quá phổ biến. Brown định nghĩa sự xấu hổ là cảm giác mà bạn vốn dĩ là một người tồi tệ hoặc thiếu sót. Khi cảm thấy xấu hổ, chúng ta có thể tin rằng mình không xứng đáng với tình yêu hoặc không có khả năng thay đổi.

Brown nói rằng, tất cả chúng ta đều mang trong mình sự xấu hổ và chúng ta không muốn nói về điều đó. Tuy nhiên, sự xấu hổ phát triển mạnh trong sự cô lập, vì vậy việc từ chối thừa nhận sự xấu hổ của chúng ta chỉ khiến nó có thêm sức mạnh đối với chúng ta. Ngược lại, việc thừa nhận sự xấu hổ cho phép chúng ta và những người chúng ta yêu thương đối mặt với nó bằng sự đồng cảm và lòng trắc ẩn.

Một lưu ý nhỏ mọi người thường dùng từ “xấu hổ” để thay thế cho từ “ngại ngùng” nhưng tác giả nói rằng nó ít nghiêm trọng hơn và tồn tại ngắn hơn nhiều so với sự xấu hổ thực sự. Sự ngại ngùng xảy ra, khi điều gì đó khiến chúng ta cảm thấy ngu ngốc hoặc khó chịu. Nhưng không giống như chúng ta là người xấu, ví dụ việc nhỏ nước sốt lên một chiếc áo sơ mi đẹp là điều khiến ta cảm thấy ngại chứ không đáng xấu hổ.

Sự sỉ nhục là những gì chúng ta cảm thấy khi người khác xúc phạm hoặc miệt thị chúng ta. Brown nói rằng, đó là một trạng thái tương tự sự xấu hổ nhưng sự khác biệt là sự sỉ nhục đến từ một nguồn bên ngoài. Với sự sỉ nhục, chúng ta không cảm thấy mình phải chịu cảm giác không chính đáng và bị cô lập mặc dù điều đó không làm cho cảm giác đó mất đi.

Cuối cùng là cảm giác tội lỗi. Cũng tư tương tự sự xấu hổ, nhưng tập trung (một cách thích hợp) vào những gì chúng ta đã làm thay vì chúng ta là ai. Brown nói rằng, cảm giác tội lỗi không chỉ cho chúng ta khả năng mà còn cho chúng ta mong muốn tạo ra những thay đổi tích cực. Ví dụ: một người thường xuyên bị sa thải vì bỏ lỡ công việc có thể nói “tôi đã làm việc không đủ chăm chỉ” thay vì “tôi quá lười biếng”. Sự khác biệt là không làm việc đủ chăm chỉ là một vấn đề cụ thể và có thể giải quyết được trong khi người lười biếng là một đặc điểm có vẻ khó thay đổi hơn nhiều.

Phần 3/6. Những cảm xúc tích cực

Bạn thường nghe đến nỗi buồn ở phần 2, ở đầu kia của phổ cảm xúc là hạnh phúc. Khi mọi thứ diễn ra tốt đẹp: bạn cảm thấy hạnh phúc.

Tác giả định nghĩa hạnh phúc là niềm vui liên quan đến môi trường xung quanh bạn hoặc hoàn cảnh hiện tại của bạn. Tuy nhiên, hạnh phúc không chỉ là một trạng thái đơn lẻ mà nó còn là nền tảng của nhiều điều khác.

Lòng biết ơn có liên quan đến hạnh phúc, nhưng đó là một quá trình hoạt động. Có nghĩa là dành thời gian và năng lượng để đánh giá cao những gì bạn có và những gì bạn mang lại ý nghĩa cho cuộc sống của bạn.

Niềm vui là một trạng thái hạnh phúc mãnh liệt ngắn ngủi. Tác giả tin rằng niềm vui bắt nguồn từ cảm giác được kết nối và đánh giá sâu sắc, và nó có khía cạnh tinh thần. Cảm giác trải nghiệm điều gì đó vĩ đại hơn hoặc mạnh mẽ hơn bản thân chúng ta. Niềm vui có thể xuất hiện khi phản ứng với một con người, môi trường hoặc trải nghiệm – ví dụ nhìn thấy người mình yêu đứng bên thác nước đẹp hoặc chìm đắm trong một điệu nhảy đều có thể khơi dậy niềm vui.

Sự mãn nguyện là một cảm giác sảng khoái xuất phát từ việc biết các nhu cầu về thể chất, tình cảm và tinh thần của bạn đã được đáp ứng. Đó là sự hài lòng khi hoàn thành công việc của bạn cho dù bạn đã hoàn thành trong ngày, trong tuần, hay trong phần còn lại của cuộc đời mình. Brown nói rằng sự hài lòng là một cảm giác nhẹ nhàng.

Sự yên tĩnh có liên quan mật thiết đến sự hài lòng. Đó là sự yên bình đến từ không có việc gì phải làm nói cách khác, trong sự hài lòng là sự hài lòng khi hoàn thành công việc của bạn. Sự yên tĩnh là niềm vui khi không có nhu cầu sắp tới về thời gian hoặc năng lượng của bạn.

Brown cũng nói rằng văn hóa của chúng ta có xu hướng làm giảm giá trị của sự mãn nguyện và yên tĩnh mọi người tin rằng mọi khoảnh khắc đều nên vui vẻ hoặc thú vị, vì vậy liên tục theo đuổi những điểm cao đó khiến cho sự hài lòng không còn là một cảm giác đáng trân trọng. Tuy nhiên bạn không thể lúc nào cũng vui vẻ, Brown khuyên bạn nên học cách tận hưởng những giây phút mãn nguyện và yên bình thay vì thất vọng chỉ bởi vì chúng ta không trải qua điều đó dữ dội hơn.

Học cách đánh giá cao sự hài lòng

Bởi vì văn hóa của chúng ta coi thường sự hài lòng và yên tĩnh, thay vào đó chúng ta theo đuổi hạnh phúc và niềm vui bằng bất cứ giá nào. Nhiều người bị cuốn vào chiếc máy chạy bộ theo chủ nghĩa khoái lạc. Máy chạy bộ theo chủ nghĩa khoái lạc là một vòng quay vô tận theo đuổi những gì chúng ta nghĩ sẽ làm chúng ta hạnh phúc, trải qua một khoảnh khắc vui vẻ ngắn ngủi sau khi đạt được nó, sau đó theo đuổi điều tiếp theo khi niềm vui cũng đã biến mất. Các nhà tâm lý học gọi nó là cái máy chạy bộ bởi vì chúng ta không ngừng chạy theo hạnh phúc nhưng vẫn cứ quanh quẩn ở một chỗ về mặt cảm xúc.

Có một số cách bạn có thể ra khỏi máy chạy bộ bộ.

Thứ nhất: Hãy tự hỏi :” Tôi có cần cái này không?”. Khi bạn muốn mua thứ gì đó cho mình hãy lùi lại một chút và hỏi xem đó có phải là thứ bạn cần hay chỉ là thứ bạn muốn. Nếu bạn chỉ muốn nó, hãy dành cho mình một vài ngày và xem những cảnh giác muốn mua có bắt đầu biến mất hay không, hãy nhớ rằng bạn luôn có thể mua nó sau.

Thứ hai: Thực hành lòng biết ơn. Thực hành lòng biết ơn thay về nghĩ về những gì bạn chưa có. Hãy dành thời gian để ghi nhớ và đánh giá cao những gì bạn có. Ví dụ, có thể bao gồm sức khỏe của bạn, gia đình và bạn bè của bạn, công việc của bạn, nhà của bạn và thành tích của bạn.

Thứ Ba: Tìm niềm vui trong những điều đơn giản. Bạn có thể tìm thấy sự mãn nguyện và yên bình mà không cần phải tốn kém tiền bạc hay nhiều nỗ lực. Thay vì luôn chạy theo những tài sản và thành tích to lớn phô trương, hãy nhớ niềm vui chỉ đơn giản là đi dạo hoặc xem chương trình truyền hình yêu thích của bạn.

Cuối cùng hãy tự tin khi đánh giá bản thân. Nếu hạnh phúc mang lại niềm vui cho môi trường xung quanh chúng ta thì sự tự tin có nghĩa là tự mình làm hài lòng. Brown định nghĩa sự tự tin là lòng tự trọng hay cảm giác chắc chắn về khả năng của bản thân. Ông muốn chúng ta hướng tới một dạng tự tin cụ thể mà ông ấy gọi là sự tự tin có cơ sở. Ý thức mạnh mẽ về bản thân đến từ việc phân tích chính xác những gì chúng ta đã làm và những gì chúng ta có thể làm làm. Ví dụ: một người biểu diễn thành công có thể vẫn cảm thấy sợ hãi trên sân khấu nhưng cô ấy có thể tự tin nhờ kiến thức kinh nghiệm và kỹ năng cũng như khán giả yêu thích chương trình cô ấy.

Bown cho biết thêm rằng tính phòng thủ xuất phát từ sự thiếu tự tin có cơ sở. Chúng ta cảm thấy cần phải bảo vệ bản thân khỏi bất cứ điều gì có thể phá vỡ hình ảnh bản thân hoặc cảm giác về giá trị bản thân. Vì vậy, chúng ta ngay lập tức quay sang biện minh và bào chữa cho bất kì đặc điểm tiêu cực nào mà chúng ta có và bất kỳ sai lầm nào mà chúng ta mắc phải.

Mặt khác, sự kiêm tốn là sự tự tin có cơ sở kết hợp với sự sẵn sàng học hỏi và cải thiện. Mặc dù nó thường được coi là trái ngược với sự tự tin ông nói rằng khiêm tốn thực sự là một chức năng của sự tự tin. Khi chúng ta phải cảm thấy đủ an toàn vào bản thân để nhận ra khi nào chúng ta có thể sai và khi nào chúng ta có thể phát triển.

Brown tổng kết sự khiêm tốn bằng cách trích dẫn một cuốn sách khác của tác giả đó là :”Dare to lead – dám dẫn đầu” : “Tôi ở đây để hiểu đúng, không sai”.

Kẻ thù gần kề của sự tự tin là sự kiêu ngạo một cảm giác bị thổi phòng quá mức và khả năng của chính chúng ta mà không gắn liền với bất kỳ thành tích thực tế nào. Ngược lại, ông tin rằng sự ngạo mạn thực sự là một chức năng của lòng tự trọng thấp giống như sự phòng thủ của những người thiếu tự tin. Cảm thấy cần phải xây dựng bản thân và bảo vệ mình khỏi bất kỳ sự chú ý tiêu cực nào thậm chí hoặc có thể đặc biệt sự chú ý tiêu cực từ chính họ.

Một lưu ý nhỏ ông cho biết thêm rằng, mọi người thường sử dụng từ “tự hào” khi chúng có nghĩa là kiêu ngạo. Tuynhiên, niềm tự hào là trạng thái hoàn toàn lành mạnh và tích cực với những thành tựu của chúng ta hoặc của người khác.

Phần 4/6. Những cảm xúc không liên quan trực tiếp tới bản thân

Một số cảm giác không trực tiếp cho chúng ta biết về bản thân thay vào đó chúng là phản hồi đối với những gì chúng ta nhận thấy đang xảy ra xung quanh mình.

Khi đối mặt với sự không chắc chắn bạn cảm thấy căng thẳng và lo lắng

Khi các sự kiện đòi hỏi chúng ta nhiều hơn những gì chúng ta có thể phản ứng chúng ta sẽ gặp căng thẳng. Ví dụ nếu bạn có nhiều công việc hơn mức bạn có thể xử lý bạn có thể cảm thấy căng thẳng về nó, khi bạn căng thẳng, bạn muốn được hỗ trợ; bạn cần mọi người đề xuất giúp đỡ bạn.

Trong những trường hợp cực đoan chúng ta có thể trở nên căng thẳng đến mức thậm chí không thể hoạt động – Tác giả gọi trạng thái này là trạng thái choáng ngợp. Chúng ta cảm thấy quá tải đến mức suy sụp cả về thể chất lẫn tinh thần. Lúc này ngay cả khi người khác đề xuất giúp đỡ bạn cũng không thể đưa ra một câu trả lời bạn muốn được giúp đỡ như thế nào. Cách duy nhất để thoát khỏi sự choáng ngợp là nghỉ ngơi, ngắt kết nối và không làm gì trong một thời gian.

Còn khi đề cập đến nỗi lo lắng, nói một cách đơn giản, lo lắng là lo lắng về tương lai. Tác giả giải thích đó là cảm giác như chúng ta không kiểm soát được – chúng ta không biết đường gì sẽ xảy ra, vì vậy chúng ta tưởng tượng điều tồi tệ nhất – ví dụ khi bạn đang chờ kết quả xét nghiệm y tế hoặc chờ công bố điểm thi.

Điều thú vị là sự phấn khích gần giống với sự lo lắng. Nhưng đó là khi chúng ta diễn giải cảm xúc theo hướng tích cực thay vì tiêu cực. Ví dụ: một người có thể cảm thấy cờ bạc ly kỳ trong Khi người khác chỉ có thể tưởng tượng mất hết tiền của mình. Trong khi lo lắng là lo lắng về những điều chưa biết thì sợ hãi là phản ứng đối với một mối đe dọa được nhận thức. Sợ hãi là một cảm giác tồn tại trong thời gian ngắn giúp chúng ta chuẩn bị đối phó với nguy hiểm tức thời bằng cách sử dụng các phản ứng chiến đấu, chạy hoặc đóng băng.

Chiến đấu: bảo vệ bản thân khỏi nguy hiểm

Chạy: thoát khỏi nguy hiểm

Đóng băng: dừng lại tại chỗ hi vọng nguy hiểm sẽ giúp qua chúng ta mà không để ý.

Khi thực tế không diễn ra như mong đợi bạn sẽ cảm thấy chán nản và thất vọng.

Brown mô tả sự buồn chán là muốn làm điều gì đó thỏa mãn nhưng không thể. Bạn cảm thấy không được kích thích bởi các nhiệm vụ của bạn (Nếu có) dường như vô nghĩa và không hài lòng, cũng như cảm thấy thời gian người như kéo dài ra.

Nếu bạn kiểm soát được tình hình thì sự buồn chán chỉ có thể khiến bạn cảm thấy lười biếng và uể oải. Ví dụ, nếu bạn đang ngồi ở nhà và không tìm được cái gì để lấp đầy thời gian. Ngược lại, khi bạn không kiểm soát được sự buồn chán, có nhiều khả năng khiến bạn cảm thấy khó chịu và bực bội như bị mắc kẹt ở trường học hoặc nơi làm việc và ước mình có thể làm một việc gì đó khác. Thất vọng là trạng thái tiêu cực mà bạn cảm thấy khi kỳ vọng của mình không được đáp ứng. Brown nói rằng, kỳ vọng càng quan trọng đối với bạn thì sự thất vọng sẽ càng sâu sắc và đau đớn hơn. Ví dụ, nếu bạn muốn ăn pizza cho bữa tối nhưng cuối cùng bạn chỉ được ăn thịt gà bạn có thể cảm thấy khó chịu nhẹ và thất vọng. Mặt khác, nếu bạn mong đợi người yêu tổ chức sinh nhật cho bạn nhưng anh ấy lại quên mất rằng đó thậm chí là sinh nhật của bạn, bạn có thể cảm thấy tổn thương sâu sắc.

Brown cho biết thêm rằng hối tiếc cũng tương tự như thất vọng nhưng nó đặc trưng cho những thời điểm bạn nghĩ rằng kết quả nằm trong tầm kiểm soát của bạn. Nói cách khác, hối tiếc là thất vọng + cảm giác tội lỗi. Mọi thứ không diễn ra theo các bạn muốn và có vẻ như đó là lỗi của chính bạn.

Brown đề câph ngắn gọn đến 3 Phản ứng phổ biến đối với các sự kiện diễn ra khác với bạn hi vọng hoặc mong đợi.

1. Thất vọng có vẻ như bạn có thể tạo ra kết quả mong muốn nhưng có thứ gì đó nằm ngoài Tầm Kiểm Soát của bạn đang ngăn cản điều đó.
2.  Chán nản bạn đang mất tự tin vào khả năng tạo ra kết quả mong muốn do đó bạn cũng mất đi động lực để tiếp tục cố gắng.
3. Từ bỏ điểm cuối cùng của sự chán nản bạn không còn tin rằng mình có thể thay đổi tình hình và bạn đã hoàn toàn từ bỏ việc cố gắng.

Phần 5/6. Mối quan hệ giữa chúng ta với người khác như thế nào

Cảm xúc của chúng ta không chỉ cung cấp cho chúng ta phản hồi về cuộc sống của chính chúng ta mà chúng còn cung cấp hướng dẫn có giá trị trong các tình huống xã hội. Tuy nhiên, Brown giải thích rằng, chúng ta phải hiểu những gì chúng đang cố gắng nói với chúng ta và nhận ra khi những thông điệp đó bị hiểu nhầm.

Khi được sử dụng đúng cách và chuyển thành các hành động tích cực, cảm xúc của chúng ta là một động lực mạnh mẽ của tình yêu và sự kết nối; còn khi được sử dụng không đúng cách, chúng sẽ cắt đứt mối quan hệ của chúng ta để lại sự chia rẽ và hận thù.

Khi điều đó sai: Bạn cảm thấy giận dữ và ghê tởm

Tức giận là những gì chúng ta cảm thấy có điều gì đó cản trở những gì chúng ta muốn hoặc phá vỡ cách chúng ta mọi thứ phải như vậy. Brown nói rằng tức giận là một trạng thái tích cực – khiến chúng ta muốn đả kích, khắc phục vấn đề đã nhận thức được và làm tổn thương bất kì điều gì (hoặc bất cứ ai) gây ra.

Còn ghê tởm là một tác cảm mạnh mẽ đối với một cái gì đó hoặc một người nào đó. Browm tin rằng sự ghê tởm bắt nguồn từ việc muốn bảo vệ bản thân khỏi sự độc hại, nhưng bản năng bảo vệ đó bằng cách nào đó đã mở rộng để bảo vệ chúng ta khỏi những người và ý tưởng độc hại. Tác giả nói thêm rằng sự kết hợp giữa giận dữ và ghê tởm tạo nên sự khinh bỉ. Sự khinh bỉ thường hướng đến mọi người và đó là niềm tin rằng không chỉ một người đã làm sai điều gì đó mà còn cho rằng người đó có một số khuyết điểm cơ bản sâu sắc, nói cách khác sự khinh bỉ không chỉ nói “bạn đã làm một điều tồi tệ” nó nói “bạn là một người xấu và tôi tốt hơn bạn”.

Cuối cùng, sự căm ghét là sự kết hợp mạnh mẽ của sự khinh bĩ và nỗi sợ hãi dành riêng cho những kẻ mà chúng ta tin là thực sự xấu xa. Chúng ta tin rằng những người chúng ta ghét không chỉ là người xấu mà còn là những người nguy hiểm cần bị tiêu diệt.

Cách tích cực sử dụng cảm xúc tiêu cực

Nhiều người trong chúng ta cố gắng phớt lờ những cảm giác tiêu cực của mình hoặc đẩy chúng ra xa. Đặc biệt là khi chúng liên quan đến những người khác, bởi vì chúng ta cố gắng kiên nhẫn bao dung và yêu thương mọi lúc, tuy nhiên nếu chúng ta học cách lắng nghe cảm xúc của mình ngay cả những cảm xúc khó chịu, chúng ta thường thấy rằng chúng đang cung cấp cho chúng ta thông tin quan trọng. Sau đây là cách bạn có thể biến cảm xúc khi thực hành hành động tích cực.

Thừa nhận cảm giác. Thay vì cố gắng kìm nén cảm xúc tiêu cực, hãy thừa nhận rằng bạn đang cảm nhận được điều đó. Làm như vậy, sẽ cho kết bạn giải quyết cảm giác đó một cách lành mạnh. Xác định những gì chúng nói với bạn bạn, tìm ra mục đích đằng sau cảm giác. Ví dụ nếu bạn đang tức giận, hãy tự hỏi bản thân xem điều gì không phù hợp với hình ảnh của bạn về mọi thứ sẽ diễn ra như thế nào. Nếu bạn cảm thấy ghê tởm hãy hỏi cảm giác đó đang cố gắng bảo vệ bạn khỏi điều gì.

Đánh giá cảm giác. Khi bạn biết cảm xúc đang nói với mình điều gì. Hãy tự hỏi liệu đó có phải là một đánh giá chính xác về tình hình hay không. Liệu ai đó thực sự đáng bị khinh thường hay anh ta chỉ mắc sai lầm? Nếu bạn cảm thấy hận thù hãy tự hỏi bạn thân liệu bạn có thực sự tin rằng người đó xấu xa độc ác hoặc không thể (hoặc không muốn) thay đổi – và có điều gì đó bạn không biết giúp giải thích gì đó không?

Dựa trên cách diễn giải và đánh giá cảm giác của bạn, bạn có thể thực hiện hành động có hiểu biết và mang tính xây dựng. Ví dụ, bạn có thể cố gắng sửa chữa bất cứ điều gì khiến bạn tức giận hoặc bạn có thể cố gắng vượt qua cảm giác ghê tởm của mình để kết nối với người khác. Tuy nhiên, bạn cũng có thể xác định rằng không có cách nào bạn có thể giúp được; trong trường hợp đó, bằng cách thừa nhận và hiểu cảm xúc của mình, bạn đã làm tất cả những gì có thể.

Khi bạn thấu hiểu cảm xúc của người khác: Bạn đồng cảm.

Brown nói rằng sự đồng cảm là khả năng hiểu và lặp lại những gì người khác cảm nhận. Tuy nhiên, lưu ý rằng sự đồng cảm không có nghĩa là tưởng tượng bạn ở vị trí của người khác, hay “đi một dặm trong đôi giày của anh ấy”, như câu nói cũ đã nói – cố gắng làm như vậy sẽ khiến bạn đưa ra những thành kiến và kinh nghiệm của riêng mình vào tình huống. Thay vào đó, điều đó có nghĩa là bạn hiểu và chấp nhận cảm xúc của người kia, ngay cả khi họ có thể không giống với cảm xúc của bạn nếu bạn ở tình huống của họ.

Brown nói thêm rằng, bằng lòng trắc ẩn là sự đồng cảm cộng với hành động: Đó là việc thực hành kết nối với người khác và kết quả là hành động để giảm bớt đau khổ của họ.

Tác giả nói rằng sự thương hại là kẻ thù gần kề của sự đồng cảm cảm. Trông thì giống nhau nhưng không có cảm giác kết nối. Trên thực tế thì ngược lại, sự thương hại đặt ra ranh giới rõ ràng của người đau khổ và chính chúng ta, nói cách khác, thương hại là cảm thấy hoàn cảnh của người khác thật tồi tệ nhưng không thể hoặc không muốn kết nối với người đó.

Tác giả cho biết thêm rằng, sự thương hại là sự đồng cảm với ý thức về thứ bậc. Chúng ta không chỉ cảm thấy đáng tiếc về hoàn cảnh của người đang đau khổ mà chúng ta cảm thấy như người đó bằng cách nào đó kém hơn chúng ta. Ví dụ người nghiện ma túy là đối tượng phổ biến của sự thương hại. Mọi người thường cảm thấy những người nghiện ở trong hoàn cảnh khốn khổ nhưng cũng coi họ là đáng ghét hoặc nguy hiểm và thậm chí họ có thể đổ lỗi cho những người nghiện về tình huống của chính họ.

Sự thương hại liên quan đến sự so sánh: đánh đánh giá hoặc xếp hạng bản thân trong mối quan hệ với người khác. Những “cấp bậc” tự ấn định đó có thể ảnh hưởng đến mọi thứ, từ cách chúng ta nói với người khác đến cách chúng ta cảm nhận về bản thân.

Brown ghi nhận một quan niệm sai lầm phổ biến về so sánh: Nghĩa là người khác “ở trên” khiến chúng ta cảm thấy tồi tệ trong khi nghĩa là người khác “ở dưới” khiến chúng ta cảm thấy tốt. Trên thực tế một trong hai kiểu so sánh có thể gây ra cảm xúc tích cực hoặc tiêu cực. Ví dụ, nghĩ rằng ai đó mạnh hơn thông minh hơn hoặc có kỹ năng cao hơn bạn có thể khiến bạn không hài lòng nhưng nó cũng có thể truyền cảm hứng cho bạn cố gắng đạt đến trình độ của người đó. Tương tự nghĩ rằng người khác tệ hơn bạn theo một cách nào đó có thể nuôi sống bản ngã của bạn hoặc có thể khiến bạn thất vọng vì họ không sống theo tiêu chuẩn của bạn.

Phần 6/6. Khi chúng ta tiếp cận với người khác bằng tình yêu sự tin tưởng và sự tổn thương

Brown định nghĩa tình yêu là sự kết nối sâu sắc và trọn vẹn giữa con người với nhau. Tác giả nói rằng tình yêu bắt đầu bằng sự tin tưởng sâu sắc và tự do là chính mình. Bạn mở lòng với người khác và người khác cũng mở lòng với bạn, các bạn để cho mình dễ bị tổn thương và tôn trọng sự tổn thương được chia sẻ đó bằng sự tử tế, tôn trọng và ấm áp. Nói cách khác, tình yêu là một hình thức sâu sắc của sự chia sẻ về những gì mình thuộc về.

Tình yêu dựa trên cơ sở niềm tin và bộc lộ sự dễ tổn thương của bản thân

Niềm tin là sự lựa chọn để nắm lấy thứ gì đó quan trọng đối với bạn đó là niềm tin rằng thứ mà bạn đánh chết sâu sắc sẽ an toàn với người khác. Ví dụ như bạn thuê một người trông trẻ bạn đang tin tưởng người đó với con mình. Khi bạn thổ lộ tình cảm của mình với ai đó bạn đang tin tưởng người đó bằng tình cảm tốt đẹp của mình.

Tính dễ bị tổn thương là những gì bạn trải qua khi chấp nhận rủi ro hoặc để mặc cho bản thân bị tổn thương về mặt tinh thần. Ngay cả Brown cũng gặp khó khăn trong việc giải thích chính xác tính dễ bị tổn thương, nhưng đó là điều bạn có thể cảm thấy khi thổ lộ tình cảm của mình với ai đó yêu cầu phản hồi về một vấn đề cá nhân sâu sắc – đó là hiểu biết rằng bạn đã bộc lộ điểm yếu về cảm xúc và rằng ai đó có thể sử dụng nó để làm tổn thương bạn.

Tuy nhiên Brown nói rằng tính dễ bị tổn thương là điều kiện tiên quyết cho lòng dũng cảm. Bạn phải khiến bản thân trở nên dễ bị tổn thương để nắm bắt những cơ hội lớn như bắt đầu sự nghiệp mới, bước vào mối quan hệ mới hoặc đảm nhận vai trò lãnh đạo.

Thuộc về nơi bạn thuộc về

Brown nói rằng thuộc về là khi bạn có thể thực sự là chính mình và những người xung quanh yêu bạn vì điều đó. Nói một cách khác, thuộc về có nghĩa là đến một nơi nào đó mà bạn muốn đến và những người khác muốn bạn ở đó. Nói một cách khác đó là một kết nối thực sự với một nhóm người; ngược lại, “phù hợp” là kẻ thù gần kề của sự thuộc về. Nó giống như sự thuộc về thực sự, nhưng thiếu sự kết nối và tình yêu thương. Đó là nơi bạn không nhất thiết phải muốn đến và là nơi bạn phải điều chỉnh hành vi của mình để phù hợp với những người khác. Khác xa, so với việc cố gắng tạo ra các kết nối chân thật, bạn đang đưa ra một bình phong giả chỉ để tránh sự chú ý tiêu cực.

Lời kết

Hãy yêu thương bản thân hơn là làm cho người khác thoải mái. Cảm xúc có thể chỉ là cảm xúc được ẩn sâu trong trái tim của mỗi người nhưng cũng có thể biến thành những động lực mạnh mẽ và trở thành gốc rễ của mọi hành động tốt hay xấu khi chúng ta ngừng tê liệt và bắt đầu cảm nhân và học hỏi trở lại, chúng ta phải đánh giá mọi thứ và đặc biệt làm thế nào để lựa chọn yêu thương bản thân hơn là làm người khác thoải mái.